Obrazy jak zdjęcia. Wystawa Józefa Chełmońskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie

Wystawa „Józef Chełmoński” w Muzeum Narodowym w Warszawie została otwarta 27 września 2024 r. i potrwa do 26 stycznia 2025 r. Zobaczymy na niej sto dziewiętnaście prac, w tym kilkadziesiąt rysunków artysty.

To jego obrazy wykorzystali D.K i Hugh Welchmanowie tworząc kadry swoich niezwykłych, rysunkowych „Chłopów” na podstawie powieści Reymonta. To dowód, że choć obrazy Józefa Chełmońskiego są zatrzymaniem przeszłości, emocjonalnie wciąż do nas przemawiają.

Chełmoński miał pamięć fotograficzną, która pozwalała mu z niezwykłą precyzją odtwarzać pejzaże zobaczone nawet kilka miesięcy wcześniej. Miał zresztą doskonały zmysł obserwacji i potrafił wczuć się w nastrój dostrzeżonych scen, a potem oddać go na płótnie. Malował barwne życie wsi i przyrodę - konie w biegu, podrywające się do lotu ptaki, smugi światła w mgłach poranka, babie lato i gwieździste noce ... Chełmoński, romantyk obdarzony żywiołowym temperamentem, ogromną siłą witalną i poczuciem humoru, tworzył w sposób instynktowny i intuicyjny. Polskie malarstwo wyzwolił z patriotycznych powinności, nadając mu rys uniwersalny i dziś wciąż poruszający odbiorców.

Jego obrazy wiernie oddają realia i zachwycają szczerością oraz subtelnie zbudowanym nastrojem. Jako dziecko poznał dobrze wieś i to właśnie sceny rodzajowe w jej scenerii stały się jego wyróżnikiem. Motyw relacji międzyludzkich w wiejskich społecznościach i emocji mieszkańców wsi były jego ulubionymi. Portretowanych ludzi indywidualizował, co można odczytywać jako dążenie do upodmiotowienia chłopskiego świata, wcześniej traktowanego raczej jako tło. Istotnym tematem w twórczości Chełmońskiego są sceny myśliwskie, choć sam artysta polowań nie lubił. Uwielbiał za to malować konie, które go fascynowały. Był świetnym jeźdźcem. Potrafił po mistrzowsku oddać budowę anatomiczną tych zwierząt, napięcie ich mięśni, umaszczenie oraz lśniącą w słońcu sierść. Wraz z upływem czasu zmieniał się stosunek Chełmońskiego do świata – coraz bardziej stronił od ludzi i wytrwale kontemplował przyrodę.

Na wystawie w warszawskim Muzeum Narodowym zobaczymy sto dziewiętnaście prac, w tym kilkadziesiąt rysunków, ze względów konserwatorskich wymienianych co sześć tygodni.

Ekspozycji towarzyszą katalog, liczne wydarzenia i płyta winylowa z muzyką inspirowaną twórczością mistrza polskiego realizmu.

Obraz na otwarcie: Józef Chełmoński, „Bociany”, 1900 r., Muzeum Narodowe w Warszawie